گزارشی از سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام ایران در گنبد کاووس

جشنواره فرهنگ اقوام فرصتی را فراهم کرده تا برای ۱۳ سال متوالی شاهد به نمایش درآمدن بخشی از هنردست، نوای جاودانه موسیقی کهن و غذاهای لذیذ ساکنان ایران زمین همراه با نشان دادن وحدت و همدلی آنان در استانی که به دلیل میزبانی از ۱۶ قومیت به عنوان نگارستان ایران شناخته می‌شود باشیم؛ استانی که مردم آن هر سال پرشورتر از سال قبل از این رویداد فرهنگی استقبال می‌کنند و امسال نیز با وجود بارندگی و سرمای هوای روزهای اخیر، استقبال مردم از این جشنواره به میزبانی گرگان و گنبدکاووس چشمگیر بوده و نشان‌دهنده ارج‌گذاری گلستانی‌ها به هویت غنی ایرانی ه است.

هنرمندان ۳۱ استان پس از چهار روز اجرای برنامه های فرهنگی هنری و ارائه خدمات در ۲۰۰ غرفه شامل صنایع دستی، هنرهای سنتی، سوغات، غذاهای سنتی، سیاه چادرها، آلاچیق عشایر و روستاها در سیزدهمین جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام ایران زمین به میزبانی گرگان، از یکشنبه شب هفته جاری ( ۲۶ آبان ) با حضور در گنبدکاووس در سومین دوره این جشنواره در گنبدکاووس حاضر شدند که می‌توان گفت استقبال مردمی از این رویداد فرهنگی و وحدت‌آفرین از همان ساعات آغازین خوب و قابل توجه بوده است.

با هماهنگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان، مجریان جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام هر ساله از طریق فراخوان از هنرمندان صنایع دستی، روستاییان و عشایر و گروه‌های موسیقی برتر استان‌های مختلف کشور و این استان در چند بخش موسیقی سنتی و آیینی، صنایع دستی، سوغات و بوم‌گردی روستایی و عشایری دعوت می‌کنند تا بخش کوچکی از هنر خود را برای مردم این دیار به نمایش بگذارند که به گفته مریم آق‌آتابای رییس میراث فرهنگی گنبدکاووس امسال هنرمندان ۲۵ استان برای شرکت در جشنواره فرهنگ اقوام در این شهرستان گردهم آمده‌اند

از این جشنواره در گنبدکاووس استقبال بسیار خوبی شده است و  کسانی که قصد حضور در جشنواره فرهنگی اقوام در گنبدکاووس را دارند باید فکری برای پارک خودرو خود بکنند چرا که دو طرف خیابان منتهی به محل برگزاری در مجموعه ورزشی المپیک توسط وسایل نقلیه بازدیدکنندگان اشغال‌ شده و نشان می‌دهد که سرمای هوا هم نقشی در کمرنگ کردن استقبال مردم از این برنامه‌ ملی نداشته زیرا مردم به دنبال شادی و نشاط هستند و حضور در این جشنواره به‌ طور قطع خلق کننده ساعاتی مفرح و شاد برای آنان خواهد بود.

نخستین نکته قابل توجه قبل از ورود به محل برگزاری این جشنواره در گنبدکاووس، هیجان حاصل از شنیدن صدای موسیقی سنتی و ساز و دهل هنرمندان ایران زمین است که در داخل سالن اصلی و محوطه مشغول اجرای برنامه زنده هستند و حتی برخی بازدیدکنندگان را می‌توان در میان این هنرمندان مشاهده کرد که با در دست گرفتن چوب همراه با آنان به اجرای برنامه می‌پردازند و لبخند را بر لبان خانواده‌های حاضر می‌آورند.

بدون تردید جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام، فارغ از هرگونه حب و بغض و یا نگاه قومیتی و سیاسی، زیبایی‌ها و جلوه‌های خاص از هنردست ایرانی و وحدت و همدلی را به نمایش‌ می‌گذارد که نمی‌توان به راحتی از کنار این زیبایی‌ها،  شادی و نشاط انبوه بازدیدکنندگان گذشت، جمعیت در هر بخش جشنواره موج می زند و این خود عاملی برای ترغیب بازدیدکننده برای تماشای بهتر و صرف وقت بیشتر است تا زیبایی‌های پیدا و پنهان آداب و رسوم و نیز فرهنگ اقوام و هنرمندان را بهتر ببیند.

 بیشترین علاقه‌مندی بازدیدکنندگان به موسیقی‌زنده و بخش گردشگری

موسیقی سنتی و آیینی ترکیبی از صدای خواننده، نوع اجرا و حرکات موزون به صورت همزمان است که فرهنگ و آیین کهن نقاط مختلف ایران زمین را معرفی می‌کند و هیچ گروه موسیقی سنتی را نمی‌توان برتر از دیگری قلمداد کرد چرا که شنیدن اجرای همه این گروه‌ها روح انسان را به عرش برده و هیجان ناشی از آن قابل وصف نیست و وجود این صفات موجب شده تا بیشترین تجمع و حضور مردمی در جشنواره فرهنگ اقوام ایران زمین در گنبدکاووس را در سالن اجرای موسیقی زنده شاهد باشیم.

حضور گروه‌های سنی مختلف از کودک تا سالمند در سالن اجرای موسیقی زنده اقوام با مفهوم وحدت‌آفرینی، گواه دیگر بر پرطرفدار بودن این رشته در میان مردم است و مردم همواره به دنبال شرکت در مراسم و برنامه‌های این گونه برای تغییر روحیه و ثبت خاطرات خوش برای خود و خانواده‌هایشان هستند.

بیشترین بازدیدکنندگان مربوط به سالن اصلی مجموعه ورزشی المپیک گنبدکاووس که به اجرای موسیقی سنتی و آیینی ۲۰ گروه هنرمند کشوری اختصاص یافته و غرفه‌های بخش گردشگری روستایی و عشایری می‌شود که این نشان از آن دارد مردم در مرحله نخست به دنبال افزایش شادی و نشاط و خلق کردن ساعاتی خوش هستند و در مرحله بعدی به سراغ خرید صنایع دستی و سوغات می‌روند.

در بخش گردشگری روستایی و عشایری نیز اقوام مختلف از سراسر ایران اسلامی با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ خود و به نمایش گذاشتن بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم‌شان، زیبایی خاصی به جشنواره داده و توانسته‌اند با برپایی چادرهای عشایری و خانه‌های روستایی و پخت انواع غذاها،  نان و شیرینی سنتی مردم زیادی را به سمت خود جلب کنند.

سرمای‌ هوا هم در افزایش علاقه‌مندی مردم برای خرید غذاهای سنتی و آش گرم اقوام مختلف در غرفه‌های روستایی و عشایری نقش داشت و در کنار آن می‌توان شاهد خرید خوراکی‌های ترش و لواشک‌های محلی مورد علاقه کودکان نیز بود.

اجرای موسیقی سنتی در کنار خانه‌های روستای و یا چادرهای عشایری از دیگر بخش‌های جذاب حوزه گردشگری بود که گروه‌های مختلف مردم را نیز به همراهی با آوای موسیقی اقوام تشویق می‌کرد.

غرفه‌داران بخش گردشگری با قدردانی از برگزاری جشنواره‌های این‌چنینی با هدف معرفی بهتر اقوام ایران زمین و تحکیم وحدت اعتقاد داشتند اگر محوطه خانه‌های روستایی آسفالت می‌شد بهتر بود چراکه در حالت عادی با تردد مردم شاهد بلندشدن خاک هستیم و در زمان بارندگی با ایجاد گل و لای تردد برای بازدیدکنندگان سخت‌تر می‌شود.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبدکاووس می‌گوید: در بخش گردشگری روستایی و عشایری جشنواره فرهنگ اقوام ایران زمین در این شهرستان، زندگی و معیشت اقوام بومی ایرانی با حفظ اصالت در لباس محلی و معماری سنتی، زبان و گویش همراه با پخت غذاهای سنتی در ۶ خانه روستایی، ۱۵ چادر عشایری و ۱۲ آلاچیق ترکمنی به نمایش درآمده است.

مریم آق‌آتابای با قدردانی از استقبال بسیار خوب مردم افزود: علاوه بر نصب بنر و تبلیغات صدا و سیما، با انجام هماهنگی لازم و استفاده از یک خودرو و بلندگو و چرخیدن در سطح شهر مردم را به روش سنتی برای شرکت در این رویداد مهم فرهنگی و وحدت آفرین دعوت کردیم.

مشاهده جذابیت‌های فرهنگی اقوام با حضور در غرفه‌های صنایع دستی و سوغات 

هنرمندان سراسر کشور با برپایی ۴۵ غرفه صنایع دستی محصولات زیبا و جذاب قومیت‌های مختلف از کیف و کفش چرم، پوشاک محلی، انواع زیورآلات، ظروف دست‌ساز تا انواع گلیم، قالیچه و پارچه‌های ابریشمی و نمدی، تابلوها و مجسمه‌های چوبی معرق‌کاری را برای فروش عرضه کرده‌اند که تا به امروز شاهد استقبال بسیار خوب مردم از این غرفه‌ها بوده‌ایم.

صنایع دستی زنان و مردان ایران اسلامی نماد فرهنگ اصیل و تاریخ کهن و هنر بی‌مثال مردم این سرزمین است که به دست پرتوان صنعتگران، هنرمندان و بافندگان اقوام مختلف تولید شده و برپایی جشنواره فرهنگ اقوام در چند سال متوالی فرصت بسیار خوبی برای معرفی این ظرفیت‌های بی‌بدیل در سایه وحدت حاکم بر اقوام مختلف ایران اسلامی فراهم کرده است.

رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبدکاووس با ابزار خرسندی به خاطر زندگی در استانی که به نگارستان اقوام معروف است گفت: ۵۰ هنرمند کشوری و ۶۰ هنرمند از شهرستان‌های مختلف استان در این جشنواره چهار روزه اجرای برنامه دارند که ۳۲ نفر از این هنرمندان اهل شهرستان گنبدکاووس هستند.

آق آتابای افزود: ۲۵ استان کشور با برپایی غرفه در این جشنواره، صنایع دستی، آداب و رسوم، سوغات و غذاهای محلی خود را در معرض نمایش گذاشتند تا بتوان با معرفی خوب این ظرفیت‌های هنری بیش از گذشته برای احیای آنها تلاش کرد.

وی تاکید کرد: همچنین می‌توان این جشنواره را نمادی از وحدت حاکم بر اقوام ایران اسلامی بویژه استان گلستان دانست که سال‌های سال است که زندگی مسالمت آمیز در سایه دوستی و برادری را در کنار هم تجربه می‌کنند و هیچ‌گاه پشت هم را خالی نکرده اند.

به گفته وی، این جشنواره فرصتی را فراهم کرد تا مهمانان کشوری با حضور در شهرستان ۳۵۰ هزار نفری گنبدکاووس در شرق استان گلستان با اقوام، فرهنگ‌ها، آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری مختلف آن همچون برج قابوس به عنوان بلندترین برج آجری جهان، شهر تاریخی جرجان، امامزاده یحیی بن زید (ع)، سه تالاب بین المللی، گمرک و بازارچه مرزی بهتر آشنا شوند.

استان‌های مختلف کشور با برپایی ۴۷ غرفه در این جشنواره انواع و اقسام خوراکی ها و شیرینی های سنتی و رنگارنگ مانند گز، سوهان، باقلوا، عسل و شکلات‌های مختلف، عرقیات گیاهی و ادویه و نیز انواع ترشی و لبنیات محلی سوغات اقوام ایران اسلامی را هم برای عرضه ارائه کرده‌اند که همه روزه تا ساعات پایانی شاهد حضور جمعیت زیادی در این غرفه‌ها برای خرید هستیم که نشان از علاقه‌ مردم به این محصولات خوشمزه دارد.

غرفه‌داران بخش سوغات که به ادعای خودشان براساس محل قرار گرفتن برای اجاره هر غرفه در مدت چهار روز حضور در جشنواره فرهنگ اقوام در گنبدکاووس بین ۱۰ تا ۳۵ میلیون ریال پول پرداخت کرده‌اند، امیدوارند با این سطح از استقبال مردمی در این چند روز بتوانند فروش قابل توجهی داشته باشند.

به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبدکاووس غرفه‌های بخش سوغات با هماهنگی بخش خصوصی دایر شده و غرفه‌داران اجاره را به پیمانکار پرداخت می‌کنند اما سایر بخش‌ها به صورت رایگان در اختیار غرفه‌داران قرار گرفته است.

سیزدهمین جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام از ۲۱ تا ۲۴ آبان در گرگان برگزار شد و در ادامه، گنبدکاووس از ۲۶ آبان به مدت چهار روز میزبان این جشنواره است و چهارشنبه شب (۲۹ آبان) مراسم اختتامیه آن در مجتمع ورزشی المپیک این شهرستان برگزار می‌شود.